Cumhuriyet'in ilk yıllarında büyük ve hızlı bir eğitim seferberliği ilan edilmişti. Çağdaş medeniyetler seviyesine uygun, kız ve erkek öğrencilerin kadın ve erkek öğretmenler tarafından birlikte eğitim gördüğü, sanata ve pozitif bilimlere büyük önem veren pek çok okul da Cumhuriyet'in ilk yıllarında açıldı.
Modern Ankara'yı Taçlandıran Mimarlar: Clemens Holzmeister yazımda Holzmeister'ın Ankara için tasarladığı kamu ve askeri yapıları incelemiştim. Bu yazımda ise Holzmeister'ın asistanı olan ve Holzmeister'ın tavsiyesi üzerine 1927 yılında Ankara'ya gelerek, 1927 ile 1938 yılları arasında modern mimari anlayış ile tasarlamış olduğu pek çok eğitim yapısı ile yeni başkent Ankara'nın şekillenmesine yön veren Ernst Arnold Egli'ye yer vereceğim.
Modern Ankara'yı Taçlandıran Mimarlar: Clemens Holzmeister yazımda Holzmeister'ın Ankara için tasarladığı kamu ve askeri yapıları incelemiştim. Bu yazımda ise Holzmeister'ın asistanı olan ve Holzmeister'ın tavsiyesi üzerine 1927 yılında Ankara'ya gelerek, 1927 ile 1938 yılları arasında modern mimari anlayış ile tasarlamış olduğu pek çok eğitim yapısı ile yeni başkent Ankara'nın şekillenmesine yön veren Ernst Arnold Egli'ye yer vereceğim.
17 Ocak 1893 yılında Viyana, Avusturya'da doğan Egli, mimarlık eğitimini Viyana Teknik Üniversitesi'nde tamamladı. 1919 yılında serbest çalışmaya başlayana kadar pek çok mimarın yanında çalıştı. 1924 yılında Güzel Sanatlar Akademisi'nde Clemens Holzmeister'ın asistanlığına başlayan Egli, Holzmeister'ın tavsiyesi üzerine 1927 yılında Türk Milli Eğitim Bakanlığı'nın Ankara'daki İnşaat Bölümü'ne baş mimar olarak atandı. Aynı zamanda İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'nin yönetimiyle de görevledirilen Egli, burayı Viyana Teknik Yüksekokulu'nu örnek alarak yeniden düzenledi. Bu süreçte Ankara ve İstanbul'da pek çok eğitim yapısına imza attı. |
Egli, kişisel nedenlerden dolayı 1935 yılında resmi görevlerinden istifa etti ve yalnızca Türk Hava Kurumu'nun baş mimarı olarak çalıştı. 1940 yılında İsviçre'ye şehircilik dersleri vermek üzere göç etti. 1953 yılında Birleşmiş Milletler adına tekrar Ankara'da çalışmaya başlayan ve 1955 yılında İsviçre'ye geri dönen Egli, 20 Ekim 1974 tarihinde Zürih'te yaşamını yitirdi.
Ankara için farklı amaçlara hizmet eden yirmiden fazla yapıyı tasarlayan Egli'nin tasarlamış olduğu pek çok yapı halen kullanımda. Egli tarafından tasarlanmış ve pek çok öğrenci ve eğitimciyi etkilemiş olan eğitim yapılarının pek çoğunda halen eğitim öğretim zili çalmaya devam ediyor.
Ankara için farklı amaçlara hizmet eden yirmiden fazla yapıyı tasarlayan Egli'nin tasarlamış olduğu pek çok yapı halen kullanımda. Egli tarafından tasarlanmış ve pek çok öğrenci ve eğitimciyi etkilemiş olan eğitim yapılarının pek çoğunda halen eğitim öğretim zili çalmaya devam ediyor.
Cumhuriyet'in güzel sanatlara verdiği önemi göstermek, Batı alanında bilimsel müzik çalışmalarının yapılmasını sağlamak, müzisyenler ve müzik öğretmenleri yetiştirmek adına bir okul açılması gerekmekteydi. Bu ihtiyaçları karşılamak adına Ankara Devlet Konservatuvarı 1927 yılında Egli tarafından tasarlandı.
Dönemin yalın demir işçiliğini yansıtan trabzanlar
Ülkenin refah seviyesini arttırmak için kadınların eğitimli olmaları ve çalışma hayatında aktif bir görev almaları gerekmekteydi. Cumhuriyet'in bu ihtiyacını gidermek için bu uygulamalı kız meslek okulu, İsmet Paşa Kız Enstitüsü, 1930 yılında Egli tarafından tasarlanmıştır. Okulun yapımı 1934 yılında bitmiş ve ilk ders zili de aynı sene içerisinde çalmıştır.
1930 yılında Egli tarafından tasarlanan Ankara Kız Lisesi, toplantı salonu, müzik salonu gibi kısımlar içermekteydi. Ancak 1929 yılındaki ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak Egli'nin tasarımının ancak yarısı uygulanabildi.
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Veterinerlik Fakültesi'nin tasarımına 1928 Alman mimar Baurat Naht başladı ancak ücret anlaşmazlığı dolayısıyla işi bırakan Naht'ın ardından projeye Egli devam etti ve yapının inşaası 1933 yılında tamamlandı.
Yüksek tavanlı, aydınlık ve verdiği hizmetlere göre katlara ayrılan Siyasal Bilgiler Fakültesi Binası 1935 yılında Egli tarafından tasarlanmıştır.
L biçimli kütlenin cephesi dönemin Uluslararası Mimarlık üslubuna uygun olarak işlevsel ve yalın bir anlayışla 1936 yılında Egli tarafından tasarlanmıştır.
Etimesgut Uçuş Okulu Binası
Diğer eğitim yapılarında olduğu gibi Egli bu yapıyı da farklı fonksiyonlara hizmet eden mekanları birbirinden ayıracak biçimde 1936 yılında tasarlamıştır.
Egli, 1930 yılında bu yapıyı sade ve işlevselci bir anlayışla, yapının üstteki pencerelerden bol ışık almasını sağlayacak şekilde bir jimnastik okulu olarak tasarlamıştır.
İnşaat Usta Okulu, yapı alanındaki ihtiyaçları çağın koşullarına uygun olarak karşılayacak yapı ustaları yetiştirmek amacıyla 1930 yılında Egli tarafından yalın bir üslupla tasarlandı. Okulda Türk, Macar ve Almanca konuşan öğretmenler görev yapmıştır.
Etimesgut Yatı Mektebi, Simetrik bir anlayışla, dikdörtgen biçimli bir orta avlu etrafında kırk kız, altmış erkek öğrenciye uygun olarak Egli tarafından 1929 yılında tasarlanmıştır.